Τουρκία και Ελλαδό-Κυπριακές Σχέσεις

Τουρκία και Ελλαδό-Κυπριακές Σχέσεις

Δεν είναι μυστικό ότι οι σχέσεις Αθηνών και Λευκωσίας δεν είναι οι καλύτερες. Πολλές φορές δημιουργούνται τριβές παρά τις προσπάθειες που καταβάλλονται και από τις δύο πλευρές να διαβεβαιώσουν τους πάντες ότι είναι όλα ομαλά. Από καιρού εις καιρό όμως διάφορα δημοσιεύματα υπογραμμίζουν ότι όντως υπάρχουν σοβαρά προβλήματα.

Αθήνα και Λευκωσία έχουν διαφορετική θεώρηση σε σχέση με το θέμα Τουρκίας. Για την Κύπρο είναι ύψιστης σημασίας η συμμόρφωση της Άγκυρας με τις υποχρεώσεις της έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας ως μέλους της ΕΕ και έναντι της Ένωσης ως συνόλου. Η Αθήνα πιστεύει ότι η συνέχιση της Ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας και ο εκσυγχρονισμός της είναι στρατηγικής σημασίας για τα συμφέροντα της Ελλάδος και ότι τελικά η εξέλιξη αυτή θα αποβεί χρήσιμη και για την ίδια την Κύπρο.

Η Αθήνα θα ήταν ευτυχέστερη εάν η Λευκωσία επεδείκνυε ελαστικότητα σε σχέση με τις υποχρεώσεις της Τουρκίας. Και η Λευκωσία θα ήταν ευτυχέστερη εάν η Αθήνα ακολουθούσε μια πολιτική η οποία ενώ ενθαρρύνει την Ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας απαιτεί τη συμμόρφωση της Άγκυρας με τις υποχρεώσεις της. Οι δύο αυτές διαφορετικές φιλοσοφικές προσεγγίσεις δημιουργούν σκιές στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.

Ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος αναμένει, το λιγότερο, ότι η Αθήνα δεν θα συναινέσει στο άνοιγμα νέων κεφαλαίων διαπραγμάτευσης αν η Τουρκία δεν εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της. Από την άλλη η Υπουργός Εξωτερικών Μπακογιάννη συζητεί με τους ομολόγους της εναλλακτικές λύσεις για να αποφευχθεί η πολύ-τονιζόμενη «σύγκρουση των τρένων» ΕΕ-Τουρκίας.

Δεν είναι επίσης μυστικό ότι σε διάφορα κέντρα αποφάσεων στο εξωτερικό η συνεργασία των αντιπροσωπειών Ελλάδας και Κύπρου δεν είναι η καλύτερη δυνατή. Η συνεργασία Αθηνών και Λευκωσίας δεν είναι αυτή που υπήρχε κατά τη διάρκεια των ενταξιακών συνομιλιών Κύπρου-ΕΕ, εποχή κοινού στόχου και οράματος. Πολλές φορές η Λευκωσία αισθάνεται ότι δεν έχει την πλήρη στήριξη των Αθηνών. Από την άλλη, η Αθήνα πιστεύει ότι η Κύπρος ενεργεί με τρόπο που αντικρούει βασικές κατευθυντήριες γραμμές της στρατηγικής της Ελλάδας.

Είναι σημαντικό τα θέματα να ξεκαθαρίσουν. Η συνέχιση μιας κατάστασης όπου ενώ υπάρχουν διαφορές καλλιεργείται η θέση ότι δεν τρέχει τίποτα δεν εξυπηρετεί. Τα θέματα αυτά πρέπει να συζητηθούν σε όλα τα επίπεδα: σε επίπεδο κυβερνήσεων, κομμάτων, διανόησης, δημοσιογράφων και κοινωνίας των πολιτών.

Για τη Λευκωσία το Κυπριακό είναι το πιο σημαντικό θέμα καθώς είναι ένα υπαρξιακό ζήτημα. Για την Αθήνα το Κυπριακό είναι ένα από τα πολλά θέματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα. Η Κύπρος νομιμοποιείται να έχει απαιτήσεις από την Ελλάδα, την ΕΕ και τη διεθνή κοινότητα. Ατυχώς όμως πολλές φορές οι εσωτερικές αδυναμίες και αντιφάσεις του δημόσιου βίου στην Κύπρο δεν επιτρέπουν στη Λευκωσία να είναι πιο αποτελεσματική. Η κυρίαρχη άποψη που επικρατεί σε αρκετά κέντρα αποφάσεων στο εξωτερικό, περιλαμβανομένων και των Αθηνών, είναι ότι οι Ελληνοκύπριοι δεν ξέρουν τι θέλουν. Πως να μην υπάρχει αυτή η άποψη όταν ενώ απορρίφθηκε το Σχέδιο Ανάν δημιουργείται σύγχυση από αντιφατικές δηλώσεις και κινήσεις αξιωματούχων του κυβερνητικού στρατοπέδου; Συζητούμε ή όχι στη βάση αυτού του Σχεδίου; Ενώ η Κυπριακή κυβέρνηση επιδιώκει μια νέα φιλοσοφική προσέγγιση στο Κυπριακό (και σωστά πράττει) δεν έχει προσδιορισθεί ακόμα μια ξεκάθαρη εικόνα για το ζητούμενο.

Με τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις θεσμών καθώς και αλλαγών στα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά δρώμενα, τον τερματισμό της εσωστρέφειας και τον σαφή προσδιορισμό του τι πραγματικά θέλουν οι Ελληνοκύπριοι ίσως καταστεί ευκολότερη και αποδοτικότερη η συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών. Σε τελική ανάλυση όμως, οι πρόσκαιρες αντιπαραθέσεις δεν πρέπει να επισκιάζουν τους ιστορικούς και εθνικούς δεσμούς που ενώνει τους δύο χώρους.

Research Center - Intercollege