Η Αξία της Σύσφιξης των Σχέσεων με τις ΗΠΑ

Η Αξία της Σύσφιξης των Σχέσεων με τις ΗΠΑ

Αφορμή για το άρθρο αυτό δίνουν οι συζητήσεις σε σχέση με τη στάση των ΗΠΑ αναφορικά με τους στόχους της Κυπριακής Δημοκρατίας για εκμετάλλευση ενεργειακών πόρων που βρίσκονται στην επικράτειά της (με την ευρεία έννοια του όρου) καθώς και τις αντιδράσεις της Τουρκίας. Όσες φορές αμφισβητούνται τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι φυσιολογικό να έρχονται στο προσκήνιο συλλογικές μνήμες του παρελθόντος.

Αναμφίβολα το δίδυμο έγκλημα του 1974 δεν θα λάμβανε χώρα χωρίς (τουλάχιστον) την ανοχή των ΗΠΑ. Όμως δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι πριν από το ’74 όταν η Άγκυρα είχε απειλήσει ξανά την Κύπρο, οι Αμερικανικές παρεμβάσεις απέτρεψαν την Τουρκική στρατιωτική επέμβαση. Το 1974 τα δεδομένα διαφοροποιήθηκαν ενώ ταυτόχρονα υπήρχε κενό εξουσίας στην Ουάσινγκτον. Ούτως ή άλλως το έγκλημα διαπράχθηκε και δικαιολογημένα ο Κυπριακός Ελληνισμός ένιωσε αισθήματα οργής και πικρίας έναντι των ΗΠΑ.

Έκτοτε οι προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού αποσκοπούσαν κατ΄ ουσίαν στη νομιμοποίηση των τετελεσμένων. Αυτός ήταν ο λόγος που δεν επιλύθηκε το πρόβλημα. Και στην τελευταία προσπάθεια, με τη σιδηρά πυγμή των ΗΠΑ, οι Ελληνοκύπριοι βρέθηκαν ενώπιον του Σχεδίου Ανάν, ενός Σχεδίου το οποίο κατ΄ ουσίαν διέλυε την Κυπριακή Δημοκρατία και εμβάθυνε τα αποτελέσματα της κατοχής.

Ενώ κατανοούνται τα αισθήματα των Κυπρίων έναντι των ΗΠΑ, ταυτόχρονα πρέπει να αντιληφθούμε ότι η εξωτερική πολιτική δεν χαράσσεται με συναισθήματα. Οι ΗΠΑ είναι η μόνη υπερδύναμη και για τις επόμενες δεκαετίες αναμένεται ότι θα διαδραματίζει τον ουσιαστικότερο ρόλο στη διεθνή πολιτική σκηνή. Με το ίδιο σκεπτικό σημειώνεται ότι οι ΗΠΑ είναι η χώρα η οποία μπορεί να επηρεάσει την Τουρκία όσο καμία άλλη. Και τούτο παρά την προσέγγιση της Τουρκίας με την ΕΕ και την ενταξιακή της προοπτική.

Φυσικά δεν πρέπει να υπάρχει η ψευδαίσθηση ότι οι ΗΠΑ θα επιλέξουν την Κύπρο ποτέ έναντι της Τουρκίας. Όμως δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι υπάρχουν σήμερα σοβαρές εστίες τριβής μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας. Παράλληλα είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι υπάρχει εν δυνάμει μια κοινότητα συμφερόντων μεταξύ ΗΠΑ και Κύπρου την οποία πρέπει να αξιοποιήσουμε. Οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται, μεταξύ άλλων, και για την προώθηση του προγράμματος / οράματος The Greater Middle East Project, το οποίο αποσκοπεί στη δημιουργία ανοικτών κοινωνιών, ελεύθερης αγοράς καθώς και δημοκρατικών και ευνονούμενων κρατών στη Μέση Ανατολή. Αυτή η πολιτική συμβαδίζει ταυτόχρονα με τους στόχους της ΕΕ. Η Κύπρος, μια χώρα που ήταν πρώην αποικία αλλά σήμερα είναι μέλος της ΕΕ, μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά σε θέματα χαμηλής πολιτικής. Η αξιοπιστία της Κύπρου στην προώθηση αυτής της πολιτικής δεν πρέπει να υποτιμάται.

Πέραν της πολυδιάστατης στήριξης αυτής της πολιτικής, η Λευκωσία, στα πλαίσια μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής, μπορεί να στείλει το μήνυμα ότι οι ΗΠΑ έχουν ιστορικό χρέος έναντι της Κύπρου. Εν ολίγοις, ενώ καταγράφονται τα ιστορικά δεδομένα, οι πληγές του παρελθόντος και η στάση των ΗΠΑ στα τεκταινόμενα, ταυτόχρονα είναι πιο σημαντικό να ατενίσουμε το μέλλον. Η σύσφιξη των σχέσεων Κύπρου και ΗΠΑ μπορεί να αποβεί καθοριστικής σημασίας για τις μελλοντικές εξελίξεις περιλαμβανομένου και της πορείας του Κυπριακού.

Η αναθέρμανση και η καλλιέργεια των σχέσεων ΗΠΑ-Κύπρου, σε μια περίοδο δραστικών αλλαγών στη χώρα ενόψει και των αμερικανικών προεδρικών εκλογών, ουδόλως εξυπακούει την υποβάθμιση των σχέσεων που έχουμε με άλλες χώρες. Ούτε και συνεπάγεται απεμπόληση των δικαιωμάτων και συμφερόντων μας. Αντίθετα, η σύσφιξη των σχέσεων μας με τις ΗΠΑ βοηθά να υλοποιήσουμε τους στόχους μας. Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η εξωτερική πολιτική πρέπει να ασκείται ορθολογιστικά και με γνώμονα το εθνικό συμφέρον.

Research Center - Intercollege