Εμείς και οι Τουρκοκύπριοι

Εμείς και οι Τουρκοκύπριοι

Όταν ιδρύθηκε η Κυπριακή Δημοκρατία πρωταρχικός στόχος των Ελληνοκυπρίων ήταν η Ένωση και των Τουρκοκυπρίων η διχοτόμηση. Είναι γεγονός ότι τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας ήταν πολύ δύσκολα και η υπερβολή (π.χ. ο εξτρεμισμός αποτέλεσε μια διάσταση της υπερβολής) ήταν το κύριο χαρακτηριστικό. Μετά το 1974 για πρώτη φορά όλοι οι Ελληνοκύπριοι αντιλήφθησαν ότι η Κυπριακή Δημοκρατία αποτελούσε την κιβωτό της σωτηρίας. Πέραν τούτου άρχισε και μια ιδεολογική ταύτιση όλων των Ελληνοκυπρίων με την Κυπριακή Δημοκρατία η οποία κορυφώθηκε κατά την περίοδο από την κατάθεση του Σχεδίου Ανάν στις 11 Νοεμβρίου 2002 μέχρι το δημοψήφισμα στις 24 Απριλίου 2004.

Από την πλευρά τους οι Τουρκοκύπριοι, μετά από τον «μήνα του μέλιτος» με την Τουρκία και τα στρατεύματα κατοχής, άρχισαν να προβληματίζονται σοβαρά για την προοπτική ενός Κυπριακού μέλλοντος από τα τέλη της δεκαετίας του ‘70. Μετά από τη μερική άρση των περιορισμών στην ελευθερία διακίνησης (23 Απριλίου 2003) και, μεταγενέστερα, την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ (1^η Μαΐου 2004) άρχισαν οι Τουρκοκύπριοι να αιτούνται μαζικά και την ταυτότητα και το διαβατήριο της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Σε πολιτικό επίπεδο όμως η Τουρκοκυπριακή ηγεσία εν πολλοίς δεν διαφοροποιείται από την Άγκυρα. Για την Τουρκοκυπριακή ηγεσία δεν τίθεται θέμα συνέχειας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο νέος συνεταιρισμός θα πρέπει να προβλέπει την εξίσωση της Κυπριακής Δημοκρατίας / «της Ελληνοκυπριακής Διοίκησης» με την «ΤΔΒΚ» - “οι δύο αυτές ισότιμες οντότητες θα αποτελέσουν τα συνιστώντα κράτη της Ενωμένης Κυπριακής Δημοκρατίας”.

Πέραν τούτου, οι επιδιώξεις της Τουρκοκυπριακής ηγεσίας είναι τέτοιες που δημιουργούν τεράστιους προβληματισμούς: αυστηρή διζωνικότητα και αυστηρή δικοινοτικότητα, Τουρκικές εγγυήσεις, πολιτική ισότητα με την αυστηρή έννοια του όρου κλπ. Διαχρονικά η Ελληνοκυπριακή πολιτική ηγεσία συνήθισε όλες αυτές τις απαιτήσεις. Ως εκ τούτου έγιναν προσπάθειες να περάσει η θέση στον λαό ότι η λύση θα ήταν ένας οδυνηρός συμβιβασμός.

Επί τούτου όμως θα πρέπει η πολιτική ηγεσία να επανατοποθετηθεί. Άλλωστε οι Ελληνοκύπριοι το έπραξαν αυτό ποικιλοτρόπως και με αποκορύφωμα το 76% της 24^ης Απριλίου, 2004, παρά τις περί του αντιθέτου προτροπές από τη διεθνή κοινότητα και την πλειοψηφία της πολιτικής ηγεσίας. Καμιά λύση δεν θα μπορέσει να είναι λειτουργική εάν υπάρχει η αίσθηση της επιβολής. Σήμερα η ζωή των Ελληνοκυπρίων παρουσιάζει προβλήματα αλλά σε καμιά περίπτωση δεν είναι οδυνηρή. Γιατί λοιπόν να αποδεχθούμε ένα οδυνηρό συμβιβασμό για να γίνει η ζωή μας οδυνηρή; Ο στόχος λοιπόν είναι να καταλήξουμε σε ένα έντιμο συμβιβασμό.

Η φιλοσοφική τοποθέτηση περί οδυνηρού συμβιβασμού ήταν αφ΄ ενός απότοκο της ήττας του 1974 και αφ΄ ετέρου της πεποίθησης ότι η διχοτόμηση ήταν η χειρότερη δυνατή επιλογή. Η ήττα του 1974 αποτελεί μια πραγματικότητα. Πραγματικότητα όμως είναι και η στρατηγική νίκη της ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ και της προοπτικής της απεμπλοκής από τον Τουρκικό στρατηγικό έλεγχο. Μεγάλη πλάνη ήταν και η εκτίμηση ότι η χειρότερη δυνατή επιλογή είναι η διχοτόμηση. Στο δημοψήφισμα της 24^ης Απριλίου ο λαός τάχθηκε ξεκάθαρα εναντίον μιας προοπτικής που ήταν χειρότερη και από τη διχοτόμηση – την προοπτική της Τουρκικής κυριαρχίας στον βορρά και της συγκυριαρχίας στον νότο καθώς και της ταυτόχρονης διάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ένα άλλο θέμα το οποίο απασχολεί είναι αυτό των εποίκων και του μείζονος κινδύνου ανατροπής των δημογραφικών δεδομένων στην πορεία του χρόνου. Οι Ελληνοκύπριοι έχουν κατ΄ επανάληψιν εκφράσει τη βούλησή τους για ειρηνική και δημιουργική συνύπαρξη με τους συμπατριώτες μας Τουρκοκυπρίους. Αλλά δεν θέλουν να ζήσουν με τους έποικους. Κατανοείται ότι ένα μέρος των εποίκων θα παραμείνει – για διάφορους λόγους, αλλά η απομάκρυνση των εποίκων ως θέμα αρχής καθώς και μια μόνιμη παρέκκλιση από το κοινοτικό κεκτημένο για τον περιορισμό των Τούρκων που μπορούν να εγκατασταθούν στην Κύπρο αποτελεί πάγια ζωτική θέση της Ελληνοκυπριακής πλειοψηφίας.

Και οι Τουρκοκύπριοι; Οι συμπατριώτες μας Τουρκοκύπριοι νομιμοποιούνται να θέλουν την αποτελεσματική τους συμμετοχή στο γίγνεσθαι της Κύπρου. Πρέπει όμως να ξεκαθαρίσουμε ορισμένα ζωτικά θέματα: θέλουν να ζήσουν υπό τη κρατική υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας (της οποίας φυσικά το σύνταγμα θα τροποποιηθεί με τη λύση); Αντιλαμβάνονται ότι σύγκλιση του βιοτικού επιπέδου και ενιαία οικονομία είναι αλληλένδετες έννοιες και ως εκ τούτου η αυστηρή διζωνικότητα οδηγεί σε περισσότερες στρεβλώσεις; Κατανοούν ότι δεν μπορούν αφ΄ ενός να επιζητούν τα έγγραφα της Κυπριακής Δημοκρατίας, απασχόληση σε Ελληνοκυπριακούς οργανισμούς και επιχειρήσεις, δωρεάν ιατρική περίθαλψη και ταυτόχρονα να δηλώνουν ότι επιθυμούν τις εγγυήσεις της Τουρκίας; Η επαφή τους με την Ελληνοκυπριακή πλευρά και με τις δομές της Κυπριακής Δημοκρατίας τα τελευταία δύο χρόνια έχει αποδείξει ότι η συνεννόηση μπορεί να επιτευχθεί ιδίως εάν το σύστημα εγγυήσεων καταργηθεί και αφεθούν οι δύο κοινότητες να πάρουν στα χέρια τους ένα κοινό μέλλον.

Research & Development Center - Intercollege