Η Πολιτική Οικονομία του Ευρωσυντάγματος

Η Πολιτική Οικονομία του Ευρωσυντάγματος

Κατ΄ επανάληψιν είχε τονισθεί ότι η Συνταγματική Συνθήκη της ΕΕ χαρακτηριζόταν από μια ροπή προς την κατεύθυνση της ελεύθερης αγοράς ενώ ταυτόχρονα δεν έδινε ιδιαίτερη σημασία στα κοινωνικά θέματα με την ευρεία έννοια του όρου. Όμως τα κοινωνικο-οικονομικά δεδομένα της ΕΕ και το χάσμα μεταξύ προσδοκιών και πραγματικότητας δεν έχουν δημιουργηθεί από τη φιλοσοφία της Συνταγματική Συνθήκης. (Είναι γεγονός ότι η υφιστάμενη δυσαρέσκεια δεν ήταν άσχετη και με το αποτέλεσμα των δημοψηφισμάτων στη Γαλλία και Ολλανδία.) Αντίθετα, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τους λόγους για τα υφιστάμενα κοινωνικο-οικονομικά προβλήματα και παράλληλα το γεγονός ότι οι ΗΠΑ διαχρονικά έχουν γενικά καλύτερα αποτελέσματα απ΄ ό,τι έχει η ΕΕ. Στις ΗΠΑ ως επί το πλείστον οι δείκτες είναι καλύτεροι απ΄ ό,τι στην ΕΕ. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η Βρετανία, η χώρα που βρίσκεται πιο κοντά στο Αμερικανικό μοντέλο, έχει αξιόλογες επιδόσεις.

Η Ευρωπαϊκή παράδοση ανέκαθεν χαρακτηρίζονταν από μια πιο κοινωνική και κρατιστική προσέγγιση από τις ΗΠΑ. Στις ΗΠΑ υπάρχει το κλίμα του ανταγωνισμού, της ελεύθερης αγοράς και της απορρύθμισης. Η φιλοσοφία του νομικού πλαισίου είναι η διαφύλαξη των όρων της ελεύθερης αγοράς. Η πεποίθηση είναι ότι η οικονομική ανάπτυξη είναι το ζητούμενο για την ευημερία. Αντίθετα, στις πλείστες χώρες της ΕΕ η οικονομική διάρθρωση χαρακτηρίζεται από στρεβλώσεις και ρυθμίσεις που εκ των πραγμάτων δημιουργούν επιπλοκές στη λειτουργία της οικονομίας. Η ΕΕ πάσχει από ελλείμματα δημοκρατίας και αλληλεγγύης ενώ ταυτόχρονα δεν υφίσταται μια ολοκληρωμένη δημογραφική πολιτική.

Η ΕΕ όλα αυτά τα χρόνια έκανε προσπάθειες ούτως ώστε να ενισχυθεί το οικονομικό της οικοδόμημα και να γίνει πιο ανταγωνιστική. Παρά ταύτα δεν έχει κατορθώσει να το πράξει ακόμα επαρκώς ούτε και με τη Στρατηγική της Λισαβώνας. Η πολιτική ώθηση της Συνταγματική Συνθήκης θα δημιουργούσε επιπρόσθετες προϋποθέσεις για να κατορθώσει η Ένωση να ανταγωνισθεί με επιτυχία τις ΗΠΑ, την Κίνα, την Ινδία, πράγμα που η κάθε χώρα της ΕΕ ξεχωριστά δεν μπορεί να κάνει από μόνη της.

Η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και της δημιουργίας καλύτερων συνθηκών δεν είναι κάτι το οποίο θα κριθεί μέσα από δημοψηφίσματα για τη Συνταγματική Συνθήκη. Απαιτούνται κοινωνικο-οικονομικές μεταρρυθμίσεις ούτως ώστε να καταστεί δυνατή η διαφοροποίηση της οικονομικής διάρθρωσης. Το ψηλό ποσοστό ανεργίας που υπάρχει στις πλείστες Ευρωπαϊκές χώρες δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί με ευχολόγια. Για να υπάρχει η ευχέρεια για μια πιο αποτελεσματική κοινωνική πολιτική είναι αναγκαίο όπως η οικονομία, και σε εθνικό επίπεδο αλλά και στο ευρύτερο Ευρωπαϊκό επίπεδο, διευρυνθεί και ταυτόχρονα να δημιουργούνται συνεχώς θέσεις απασχόλησης. Για μια τέτοια πορεία απαιτούνται τομές – όπως η επιπρόσθετη επένδυση στην έρευνα και την καινοτομία καθώς και οι στενότερες σχέσεις μεταξύ ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, της οικονομίας και της κοινωνίας. Επίσης, είναι σημαντικό όπως η ΕΕ προβληματισθεί σοβαρά για την ένταξη χωρών όπως την Τουρκία.

Η ΕΕ έχει να παρουσιάσει και αρκετά επιτεύγματα. Η διασύνδεση των οικονομιών και το κοινό νόμισμα αποτελούν αξιοζήλευτες κατακτήσεις. Για τη διατήρηση του κοινού νομίσματος και την ανάδειξη του σε ένα πρωταγωνιστικό διεθνές νόμισμα απαιτούνται πολλά. Επανερχόμενοι στο Αμερικανικό μοντέλο σημειώνουμε ότι στις ΗΠΑ οι δαπάνες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης κυμαίνονται γύρω στο 30-35% του ΑΕΠ. Στην ΕΕ το ποσοστό αυτό είναι λιγότερο από το 2% του συνολικού ΑΕΠ. Αντίθετα βαρύτητα έχουν τα έθνη κράτη. Είναι προφανές ότι η ενοποίηση της ΕΕ περνά μέσα από ένα ισχυρότερο αλλά και αποτελεσματικότερο κέντρο οικονομικής πολιτικής. Ταυτόχρονα, είναι εφικτή η σύζευξη της φιλοσοφίας της αγοράς με την κοινωνική ευαισθησία.

Research & Development Center - Intercollege