Οι Εξελίξεις στην ΕΕ και η Κύπρος

Οι Εξελίξεις στην ΕΕ και η Κύπρος

Δεν είναι η πρώτη φορά που η ΕΕ αντιμετωπίζει σοβαρά διλήμματα ως προς την περαιτέρω πορεία της. Το ΟΧΙ των Γάλλων και των Ολλανδών στο δημοψήφισμα για τη Συνταγματική Συνθήκη έστειλε ξεκάθαρα μηνύματα όχι μόνο στις κυβερνήσεις των δύο αυτών κρατών αλλά και ευρύτερα προς τις ηγεσίες των χωρών της ΕΕ καθώς και προς τα θεσμικά όργανα της Ένωσης και τις υποψήφιες χώρες. Ένα ουσιαστικό μήνυμα είναι ο προβληματισμός για την περαιτέρω διεύρυνση και ιδίως όσον αφορά την Τουρκία. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στη διάσκεψη κορυφής της περασμένης εβδομάδας δεν υπήρχε ξεχωριστό κεφάλαιο για τη διεύρυνση όπως άλλοτε γινόταν προηγουμένως. Ήδη η ΕΕ έχει ουσιαστικά εμπλακεί σε ένα προβληματισμό σε σχέση με τα δικά της σύνορα και τη μορφή που θα πάρει η Ένωση.

Ταυτόχρονα αναδείχθηκε στη σύνοδο ένα ακόμη μείζον θέμα με αρκετές διαστάσεις: ο προϋπολογισμός της Ένωσης, ο τρόπος κατανομής των κονδυλίων καθώς και οι εισφορές των χωρών μελών προς το κοινοτικό ταμείο. Μεταξύ των ζητημάτων που προκύπτουν από τη συζήτηση αυτή είναι το θέμα του μεγέθους των εισφορών των χωρών κρατών μελών. Ως γνωστό, ο κοινοτικός προϋπολογισμός ως ποσοστό του συνολικού ΑΕΠ της ΕΕ κυμαίνεται κάτω από το πενιχρό ποσοστό του 1.27% και με τις συζητήσεις που είχαν λάβει χώρα θα περιοριζόταν περαιτέρω στο 1%. Η εξέλιξη αυτή θα σηματοδοτούσε μια πορεία με λιγότερες δυνατότητες και προοπτικές ενοποίησης για την Ένωση. Δεν νοείται για παράδειγμα προοπτική Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΕΠΠΑΑ) χωρίς χρηματοδότηση. Χωρίς ΚΕΠΠΑΑ η ΕΕ δεν έχει κύρος και αξιόπιστη πολιτική παρουσία σε περιφερειακά και διεθνή προβλήματα.

Δεν είναι όμως η πρώτη φορά κατά την οποία η ΕΕ αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα αλλά τελικά προχώρησε. Στην παρούσα φάση είναι αναμενόμενο ότι η Βρετανία, η οποία εξακολουθεί να μην υιοθετεί μια προοπτική πολιτικής ενοποίησης, θα λάβει σημαντικές αποφάσεις για τη στάση της. Για παράδειγμα, θα ενταχθεί τελικά στην Ευρωζώνη η Βρετανία;

Ένα από τα ερωτήματα που τίθενται είναι πως επηρεαζόμαστε εμείς. Εκ πρώτης όψεως επειδή απομακρύνεται η ενταξιακή προοπτική για την Τουρκία η στάση της Άγκυρας στο Κυπριακό θα σκληρύνει. Αλλά και με την προηγούμενη κατάσταση πραγμάτων, και παρά το πράσινο φως για την ενταξιακή της πορεία, η Τουρκία δεν είχε διαφοροποιήσει τη θέση της. Για την Τουρκία ένα σχέδιο λύσης θα πρέπει να προνοεί την εξυπηρέτηση των δικών της στόχων περιλαμβανομένου και της προτεκτοροποίησης της Κύπρου.

Με τα νέα δεδομένα δεν αποκλείεται η προοπτική δημιουργίας μιας Ένωσης διαφόρων ταχυτήτων. Είναι προφανές ότι δεν θα ανήκουν όλες οι χώρες στην ΕΕ της πρώτης ταχύτητας. Μ’ αυτές τις προϋποθέσεις, και με την Άγκυρα να εισπράττει στην πορεία του χρόνου από την ΕΕ ένα πλαίσιο ειδικής σχέσης, για τη δική της αξιοπιστία η ΕΕ θα αντιμετωπίσει το Κυπριακό ως κατ΄ εξοχήν Ευρωπαϊκό πρόβλημα.

Από την πλευρά μας είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει μια σταθερότητα στις θέσεις μας και μια ολοκληρωμένη πολιτική η οποία, μεταξύ άλλων, να προβάλλει τις διάφορες διαστάσεις του προβλήματος με έμφαση κυρίως στη συνεχιζόμενη κατοχή του βορείου τμήματος της Κύπρου. (Άλλωστε η νομιμοποίηση των τετελεσμένων και η διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν αποτελούν επιλογή.) Πέραν τούτου η Κύπρος θα πρέπει να διακρίνεται στο Ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον. Για την υλοποίηση αυτής της προοπτικής απαιτείται επιστράτευση όλων των δυνάμεων της κοινωνίας.

Research & Development Center - Intercollege