Επιδιώκοντας την Ανατροπή

Επιδιώκοντας την Ανατροπή

Η Τουρκία αναγορεύθηκε ως υποψήφια για ένταξη χώρα τον Δεκέμβριο του 1999 στη Σύνοδο κορυφής του Ελσίνκι χωρίς να πληροί επαρκώς τα κριτήρια της Κοπεγχάγης. Εξακολουθούσε τότε (όπως και σήμερα) να κατέχει μεγάλο μέρος του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία τότε ήταν στο στάδιο ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Η αναγόρευση της Τουρκίας ως υποψήφιας χώρας ήταν αποτέλεσμα αφ΄ ενός των διαχρονικών Αμερικανικών πιέσεων και αφ΄ ετέρου της πεποίθησης πολλών Ευρωπαϊκών πολιτικών δυνάμεων ότι μια τέτοια εξέλιξη θα ενθάρρυνε την περαιτέρω δημοκρατικοποίηση της χώρας. Υπενθυμίζεται ότι υπήρξαν τότε σοβαρές αντιδράσεις για την Τουρκική υποψηφιότητα, η οποία χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό λάθος.

Στην Αθήνα και τη Λευκωσία η κυρίαρχη σχολή σκέψης ήταν ότι η Ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας καθώς και η επίθεση φιλίας των Αθηνών έναντι της Άγκυρας (δυστυχώς χωρίς επαρκή ανταπόδοση) θα οδηγούσαν σε διαφοροποίηση της Τουρκικής πολιτικής. Όμως οι δεσμεύεις που αναλήφθηκαν από την Τουρκία το 1999 για επίλυση των διαφορών με την Ελλάδα μέχρι τον Δεκέμβριο του 2004 δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμα. Επιπρόσθετα, αντί η Τουρκία να διαφοροποιήσει τη στάση της και να τερματίσει την κατοχή του βορείου τμήματος της Κύπρου για να διευκολυνθεί η ενταξιακή της πορεία, ήταν οι Ελληνοκύπριοι που πιέστηκαν για να προσαρμοσθούν στα κατοχικά δεδομένα! Εξωτερικές πιέσεις (περιλαμβανομένων και αυτών των Αθηνών) καθώς και λανθασμένοι χειρισμοί της Κυπριακής ηγεσίας οδήγησαν στην επιδιαιτησία του ΓΓ του ΟΗΕ και στα δημοψηφίσματα με τα γνωστά αποτελέσματα.

Στα δημοψηφίσματα για τη Συνταγματική Συνθήκη της ΕΕ στη Γαλλία και την Ολλανδία εκφράσθηκε, μεταξύ άλλων, ο σοβαρός σκεπτικισμός για την περαιτέρω διεύρυνση της ΕΕ και πολλές επιφυλάξεις ειδικά για την Τουρκία. Η ΕΕ, επιθυμώντας να ενθαρρύνει την Τουρκία να συνεχίσει τον δρόμο των μεταρρυθμίσεων, προτίθεται να αρχίσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις παρά τα ελλείμματα στην υλοποίηση των προϋποθέσεων που τέθηκαν – περιλαμβανομένης και της υπογραφής και εφαρμογής του Πρωτόκολλου Τελωνειακής Ένωσης με τις 10 νέες χώρες της Ένωσης. Η Τουρκία δεν έμαθε ακόμα να συμμορφώνεται πλήρως με τα Ευρωπαϊκά κριτήρια και τις υποχρεώσεις της. Άλλωστε, αντιμετωπίζεται ως ειδική περίπτωση με «κατανόηση» για τα ελλείμματά της. Στην Κύπρο η Τουρκία διευκολύνθηκε πρώτα με την (προσωρινή) αποενοχοποίηση της με το Σχέδιο Ανάν 5 και το Ελληνοκυπριακό ΟΧΙ, μετά πήρε πανηγυρικά ημερομηνία έναρξης ενταξιακών συνομιλιών – με την κατοχή να συνεχίζεται και την πεισματική άρνησή της για αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Και η Κύπρος πως αντιδρά; Κατανοείται ότι τα μεγέθη είναι τέτοια που εκ των πραγμάτων υπάρχουν σοβαρές δυσκολίες. Όμως, για τη σύγχυση που παρατηρείται καθώς και την ανεπαρκή επικοινωνιακή πολιτική δεν ευθύνονται μόνο τα μεγέθη. Απορρίψαμε το Σχέδιο Ανάν 5 με 76%, επιζητούμε όμως λύση στη βάση της φιλοσοφίας του Σχεδίου αλλά και με ουσιαστικές αλλαγές! Αντί να υπάρχει ομαλοποίηση των σχέσεων Τουρκίας και Κυπριακής Δημοκρατίας, εμμέσως πλην σαφώς υπάρχει μια άτυπη ομαλοποίηση των σχέσεων Κυπριακής Δημοκρατίας και της ούτω καλούμενης

«ΤΔΒΚ», λησμονώντας ότι για οποιαδήποτε προσέγγιση απαιτείται αμοιβαιότητα.

Παρά ταύτα, η συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ και η εμβάθυνση της Ένωσης μπορεί στην πορεία του χρόνου υπό προϋποθέσεις να δημιουργήσει νέα δεδομένα. Στην ΕΕ όμως επιβραβεύονται η εποικοδομητική συμμετοχή, οι δημιουργικές πρωτοβουλίες και οι σκληρές διαπραγματεύσεις. Πέρα από τις νομικές θέσεις και τις αρχές απαιτείται ολοκληρωμένη στρατηγική περιλαμβανομένης και της ανάλογης επικοινωνιακής πολιτικής. Τίποτα δεν κερδίζεται με την εσωστρέφεια και με τη λογική άλλων εποχών. Δεν είναι αργά για ανατροπές.

Research & Development Center - Intercollege