Συνέντευξη του Ανδρέα Θεοφάνους προς τον Ανδρέα Καουρή

(Εφημερίδα ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ)

Κύριε Θεοφάνους, 30 μήνες μετά τις τελευταίες προεδρικές εκλογές βρισκόμαστε στο μέσο ουσιαστικά της διακυβέρνησης του Προέδρου Παπαδόπουλου. Πως αξιολογείτε την πολιτική της στο Κυπριακό πρόβλημα;

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος εξελέγη Πρόεδρος τον Φεβρουάριο του 2003 ως αποτέλεσμα διεργασιών σε σχέση με το Κυπριακό πρόβλημα.  Ο Κυπριακός λαός εκλέγοντας τον Τάσσο Παπαδόπουλο εξεδήλωσε την επιθυμία του για μια πιο διεκδικητική πολιτική επί του Κυπριακού προβλήματος.

Μετά από την υπογραφή της Συνθήκης Προσχώρησης στην ΕΕ στις 16 Απριλίου 2003, η κυβέρνηση δυστυχώς δεν έλαβε πρωτοβουλίες για απεγκλωβισμό στον βαθμό που έπρεπε από τη φιλοσοφία του Σχεδίου Ανάν.  Συνέχισε να το θεωρεί ως βάση για διαπραγματεύσεις και κατέληξε στην επιδιαιτησία με τα γνωστά αποτελέσματα.  Τώρα γιατί υπογραμμίζω το θέμα αυτό;  Επειδή είναι σημαντικό να ξεφύγουμε από τη φιλοσοφία του Σχεδίου Ανάν.  Δυστυχώς αυτό δεν έχει γίνει 17 μήνες μετά από το δημοψήφισμα.

Πιο ήταν το μεγαλύτερο επίτευγμα του Τάσσου Παπαδόπουλου τη συγκεκριμένη περίοδο;

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι η Κυπριακή Δημοκρατία επιβίωσε.  Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνούμε ποτέ.

Να μείνουμε ακόμη λίγο στο Κυπριακό.  Πως σχολιάζετε τις εξελίξεις μετά από το δημοψήφισμα και σε σχέση με την υπογραφή του πρωτόκολλου από την Τουρκία και τη σχετική δήλωσή της.

Το Σχέδιο Ανάν είχε ως στόχο κυρίως την αποενοχοποίηση της Τουρκίας.  Είτε οι Ελληνοκύπριοι θα δεχόντουσαν μια λύση η οποία θα ήταν κατ΄ ουσίαν μια Τουρκική λύση επιβραβεύοντας και νομιμοποιώντας το έγκλημα του 1974 είτε αν έλεγαν όχι οι Ελληνοκύπριοι, όπως και είπαν, θα απαλλασσόταν η Τουρκία από τις ευθύνες για το τι συμβαίνει στην Κύπρο.  Βραχυπρόθεσμα το παραμύθι αυτό πέρασε προς τα έξω, δηλαδή ότι η Τουρκία δεν ευθύνεται για το αδιέξοδο στην Κύπρο και ούτω καθ΄ εξής.  Αυτό συνέβαλε ούτως ώστε να πάρει η Τουρκία ημερομηνία για έναρξη ενταξιακών συνομιλιών τον Δεκέμβριο του 2004 χωρίς τις απαιτούμενες δεσμεύσεις σε σχέση με την Κύπρο.

Αλλά εξ ορισμού το Κυπριακό πρόβλημα έχει και μια Ευρωπαϊκή διάσταση η οποία συνεχώς αναβαθμίζεται.  Και η Τουρκία μακροπρόθεσμα δεν θα απαλλαγεί από τις ευθύνες της εκτός αν την απαλλάξουμε εμείς.  Η Κύπρος έχει υποχρέωση να αναδείξει τα θέματα αρχών και ευρύτερων συμφερόντων της ΕΕ που διακυβεύονται στην Κύπρο σε όλα τα πεδία. Οι τελευταίες εξελίξεις σχετικά με την  αντιδήλωση της ΕΕ και το διαπραγματευτικό πλαίσιο της Τουρκίας απέδειξαν ότι θα πρέπει να έχουμε ολοκληρωμένη στρατηγική.  Επιπρόσθετα ανέδειξαν την ανάγκη να αντιμετωπίζουμε επαρκώς τις εσωτερικές αδυναμίες.  Για να μεγιστοποιήσει τις δυνατότητές της η Κύπρος καλείται να κάνει τις υπερβάσεις της.

Σε σχέση με την προσέγγιση που εισηγείσθε, αξιοποιεί η κυβέρνηση τα κέντρα ερευνών και τον ακαδημαϊκό κόσμο γενικότερα;

Το κράτος πρέπει να αντιληφθεί ότι οι μάχες της σύγχρονης πολιτικής και των διεθνών σχέσεων δεν δίδονται και σίγουρα δεν κερδίζονται μόνο σε κλειστές συναντήσεις και συμβούλια. Στην Κύπρο δεν έχει ακόμη γίνει κατανοητή η δουλειά που γίνεται και που μπορεί να γίνει από τα κέντρα ερευνών – γνωστά ως think tanks καθώς και από τα πανεπιστήμια.  Δεν μπορώ να εξηγήσω αλλιώς τη στάση της πολιτείας σε αυτό το θέμα.  Δεν μπορώ να διανοηθώ ότι υπάρχουν λόγοι μικροπολιτικής που δεν επιτρέπουν τη στήριξη ενός τόσο κρίσιμου τομέα στο βαθμό που θα έπρεπε.

Πέρα από το Κυπριακό προβάλλουν κρίσιμα εσωτερικά προβλήματα...

Για χρόνια το Κυπριακό ‘απέτρεπε’ την προσήλωση των εκάστοτε κυβερνήσεων στα εσωτερικά προβλήματα.  Ο Κυπριακός λαός είχε και έχει αυξημένες προσδοκίες οι οποίες δυστυχώς δεν έχουν ικανοποιηθεί.  Υπάρχει έντονα η αίσθηση ανάμεσα στο κοινό ότι τα σοβαρά προβλήματα της υγείας, της παιδείας, των ναρκωτικών, της νεολαίας, της εγκληματικότητας και ούτω καθ΄ εξής παραμένουν άλυτα ενώ εκείνο το οποίο είναι ακόμα χειρότερο είναι ότι δεν φαίνεται στον ορίζοντα να υπάρχει η προοπτική, να υπάρχει το όραμα, να υπάρχει πυξίδα.  Συνεπώς, ναι υπάρχουν σοβαρά προβλήματα.  Όλος ο Κυπριακός λαός βιώνει τα συμπτώματα των αδυναμιών αυτών.  Και το τίμημα είναι αρκετές φορές βαρύ...

Ποιες οι σκέψεις σας για το θέμα της χρηστής διοίκησης;

Όλες οι κυβερνήσεις επαγγέλλονται ότι θα εφαρμόσουν χρηστή διοίκηση.  Δυστυχώς στην Κύπρο σήμερα δεν μπορούμε να ισχυρισθούμε ότι υπάρχει χρηστή διοίκηση σε ικανοποιητικό βαθμό.  Ένα από τα συνθήματα του υποψηφίου τότε Τάσσου Παπαδόπουλου ήταν το θέμα της αλλαγής η οποία, μεταξύ άλλων, θα διασφάλιζε τη χρηστή διοίκηση και θα προωθούσε την αξιοκρατία.  Δυστυχώς η αλλαγή αυτή δεν έχει έρθει.  Ο λαός επιθυμεί να δει μια πραγματική αλλαγή.  Και ο δρόμος της πραγματικής αλλαγής είναι και δύσκολος και ανηφορικός.  Δεν πιστεύω να έχουμε εισέλθει σε αυτό τον δρόμο ακόμα.  Όμως η κοινωνία το απαιτεί.

Πως κρίνετε τα συγκυβερνόντα κόμματα και τη διακυβέρνηση;

Είναι προφανές ότι δεν υπάρχει ο απαιτούμενος συντονισμός.  Επιπρόσθετα νομίζω ότι σε αρκετά θέματα υπάρχει διαφορετική φιλοσοφία.  Γι΄ αυτό παρατηρούνται στρεβλώσεις και άλλα πολλά προβλήματα.  Επ΄ αυτού του θέματος έχω την αίσθηση ότι θα πρέπει να γίνουν ριζοσπαστικές τομές.  Δηλαδή, είναι σημαντικό να παράγεται πολιτική σκέψη, να γίνονται αλλαγές σε όλα τα επίπεδα και να υπάρχει άμεση διεκπεραίωση των αποφάσεων.  Επομένως απαιτούνται τέτοιες διαφοροποιήσεις ούτως ώστε η κυβέρνηση, ή οποιαδήποτε κυβέρνηση, να μπορεί να παράγει έργο.

Σε σχέση με τη λήψη και υλοποίηση αποφάσεων, θα πρέπει να δημιουργηθούν περισσότερα υπουργεία καθώς και ο θεσμός των υφυπουργών για να μπορεί η κυβέρνηση να ασκεί την πολιτική της.  Το λέω αυτό γιατί πολλές φορές η αίσθηση που υπάρχει μέσα στον κόσμο είναι ότι υφίσταται μια διαχείριση της πολιτικής από τις εκάστοτε γραφειοκρατικές δομές και διαδικασίες.  Και σε αυτό τον τομέα ήρθε η στιγμή να προχωρήσουμε αποφασιστικά προς τα εμπρός.

Τι κατά τη γνώμη σας πρέπει να γίνει;

Λαμβάνοντας υπ΄ όψιν τα υφιστάμενα δεδομένα, τα προβλήματα, τις προκλήσεις αλλά και τις υποχρεώσεις της Κύπρου στην ΕΕ και το νέο διεθνές περιβάλλον, καθίσταται προφανές ότι χρειαζόμαστε ριζοσπαστικές αλλαγές.  Χρειαζόμαστε μια νέα νοοτροπία, απαιτείται μια καλύτερη σχέση μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.  Σημειώνω συναφώς ότι πολλές φορές υπάρχει μια ανταγωνιστική προσέγγιση μεταξύ διαφόρων τμημάτων του δημοσίου έναντι του ιδιωτικού τομέα και αντίστροφα.  Χρειαζόμαστε επίσης την επιστράτευση του ανθρώπινου δυναμικού, του πολυτιμότερου κεφαλαίου της Κύπρου, και την καλύτερη δυνατή αξιοποίησή του.  Εν ολίγοις, θα πρέπει να προχωρήσουμε προς την πραγματική αλλαγή που όλος ο κόσμος αναμένει.