Επανατοποθετώντας τις σχέσεις Βρετανίας - Κύπρου

Αναμφίβολα το κεφάλαιο των σχέσεων Βρετανίας-Κύπρου είναι τεράστιο, πολυδιάστατο και θα πρέπει να εξετασθεί ολοκληρωμένα.  Και αυτό όχι μόνο για ιστορικούς αλλά πάνω απ΄ όλα για πολιτικούς λόγους και για χάραξη στρατηγικής.  Ομολογουμένως σήμερα οι σχέσεις των δύο χωρών χαρακτηρίζονται από μια ψυχρότητα.  Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του στην Κύπρο ο Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών συνάντησε τον Τουρκοκύπριο ηγέτη στο ούτω καλούμενο Προεδρικό Μέγαρο και ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος εξ αντικειμένου δεν τον συνάντησε.  Αυτό και μόνο αντικατοπτρίζει το κλίμα στις σχέσεις Βρετανίας-Κύπρου.

Για τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων ο ρόλος της Βρετανίας διαχρονικά έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας και έναντι του Κυπριακού Ελληνισμού δεν ήταν θετικός.  Αντίθετα πολλές φορές η πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων ένιωσε ότι η Βρετανική πολιτική ήταν εχθρική.  Το 1974 η Βρετανία δεν ανταποκρίθηκε στις υποχρεώσεις της ως εγγυήτρια δύναμη.  Μεταγενέστερα υιοθέτησε μια στάση – στην καλύτερη περίπτωση – ίσων αποστάσεων μεταξύ θύτη και θύματος.  Η Βρετανία πρωτοστάτησε επίσης στην κατάρτιση και ολοκλήρωση του Σχεδίου Ανάν – ενός Σχεδίου που αφ΄ ενός μετέτρεπε την Κύπρο σε προτεκτοράτο αλλά αφ΄ ετέρου ενίσχυε περισσότερο τον ρόλο της ίδιας στη Μεγαλόνησο.  Δεν αποτελεί λοιπόν έκπληξη ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων θεωρούν τη Βρετανία ως αναξιόπιστο μεσολαβητή σε οποιαδήποτε νέα προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού.

Στη μετέπειτα πορεία η Βρετανία πρωτοστάτησε στην προσπάθεια αποενοχοποίησης της Τουρκίας και διάνοιξης του δρόμου της Ευρωπαϊκής της πορείας χωρίς αυτή η χώρα να ανταποκρίνεται στο ελάχιστο των υποχρεώσεων που αρμόζει σε υποψήφια για ένταξη χώρα προς ένα άλλο μέλος της ΕΕ.  Από την άλλη πλευρά δεν μπορεί κανείς να παραγνωρίσει το γεγονός ότι η Βρετανία είναι μια σημαντική δύναμη στην ΕΕ και στη διεθνή σκακιέρα.  Ταυτόχρονα χιλιάδες Κύπριοι ζουν στη Βρετανία και πολλοί Βρετανοί διαβιούν στην Κύπρο.  Υπάρχει επίσης ένα πολυδιάστατο πλέγμα οικονομικών, εμπορικών και πολιτιστικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.  Κρίσιμο στοιχείο της σχέσης είναι και οι Βρετανικές βάσεις.

Αργά ή γρήγορα οι προστριβές Βρετανίας-Κύπρου θα μεταφερθούν και στους κόλπους της ΕΕ.  Ήδη κατά τη διάρκεια της Βρετανικής προεδρίας υπήρξαν τέτοια συμπτώματα.  Γι΄ αυτό είναι πολύ σημαντικό να γίνει προσδιορισμός ενός πλαισίου κοινών συμφερόντων και αξιών μεταξύ Βρετανίας και Κύπρου ως μέσο αποκατάστασης καθώς και επανατοποθέτησης των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.  Εν κατακλείδι θα ήταν ιδανικό όπως οι σχέσεις Κύπρου-Βρετανίας ενταχθούν πάνω σε μια νέα ισότιμη βάση. 

Το περιεχόμενο των σχέσεων είναι καθοριστικής σημασίας.  Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί να ανεχθεί αποικιοκρατική συμπεριφορά από οποιαδήποτε χώρα παρά το γεγονός ότι και στο σημερινό διεθνές περιβάλλον το ισοζύγιο (ή και το ανισοζύγιο) δυνάμεων είναι ζωτικής σημασίας.  Για τη σφυρηλάτηση όμως μιας νέας σχέσης είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει ολοκληρωμένη στρατηγική.  Οι διαμαρτυρίες που κατά καιρούς εκφράζονται είναι εν πολλοίς δικαιολογημένες, όμως δεν μπορούν να υποκαταστήσουν μια ολοκληρωμένη πολιτική.

Η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να καταστήσει σαφές προς όλες τις κατευθύνσεις ότι θα αγωνισθεί για να ολοκληρώσει την ανεξαρτησία της.  Έχει ιστορικά αποδεχθεί ότι οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις ήταν μέρος του προβλήματος και ως εκ τούτου δεν μπορούν να είναι μέρος της λύσης.  Η μεγαλύτερη υπηρεσία που μπορούν οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις να προσφέρουν στη Μεγαλόνησο είναι να αναπτύξουν σχέσεις με την Κυπριακή Δημοκρατία στη βάση του αλληλοσεβασμού και της ισοτιμίας.  Ταυτόχρονα πρέπει να γίνει κατανοητό και από τη Βρετανία ότι οποιαδήποτε προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού με τις δοκιμασμένες αλλά αποτυχημένες συνταγές δεν θα είναι καρποφόρα.

ΓΙΑ ΠΑΡΑΘΥΡΟ:

...Δεν αποτελεί λοιπόν έκπληξη ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων θεωρούν τη Βρετανία ως αναξιόπιστο μεσολαβητή σε οποιαδήποτε νέα προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού...  Γι΄ αυτό είναι πολύ σημαντικό να γίνει προσδιορισμός ενός πλαισίου κοινών συμφερόντων και αξιών μεταξύ Βρετανίας και Κύπρου ως μέσο αποκατάστασης καθώς και επανατοποθέτησης των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών...