Θα υπάρξει λύση το 2006;

Θα υπάρξει λύση το 2006;

Οι εξελίξεις σ΄ αυτή την περίοδο εγείρουν και πάλιν το ερώτημα κατά πόσον είναι δυνατό να υπάρξει διάσπαση του αδιεξόδου στο Κυπριακό κατά τη διάρκεια του 2006. Σημειώνεται ότι και οι δύο πλευρές διακηρύσσουν με κάθε ευκαιρία την προσήλωση και τη βούλησή τους να συμβάλουν στην επίλυση του Κυπριακού στο άμεσο μέλλον. Ταυτόχρονα ξένες δυνάμεις έχουν εκφράσει τη βούληση τους να βοηθήσουν εποικοδομητικά προς αυτή την κατεύθυνση.

Το ουσιαστικότερο ερώτημα είναι κατά πόσον οι θέσεις και των δύο πλευρών είναι τέτοιες που μπορεί να αναμένεται ότι είναι δυνατόν να υπάρξει πρόοδος προς την κατεύθυνση της επίλυσης του Κυπριακού. Παρά το γεγονός ότι η Τουρκία έχει αποενοχοποιηθεί, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, εξακολουθεί να παραμένει μια κατοχική δύναμη. Αναμφίβολα η Άγκυρα προσπαθεί να επιρρίψει τις ευθύνες στην Κυπριακή κυβέρνηση για το αδιέξοδο που παρατηρείται. Το έργο της Τουρκίας καθίσταται ευκολότερο από την ανεπαρκή επικοινωνιακή πολιτική της Κύπρου.

Φαίνεται δύσκολο να υπάρξει διάσπαση του αδιεξόδου το 2006 καθώς υφίσταται ένα μεγάλο χάσμα μεταξύ των θέσεων των δύο πλευρών. Οι Ελληνοκύπριοι προσβλέπουν σ΄ ένα σχέδιο το οποίο θα είναι διαφορετικό από τη φιλοσοφία του Σχεδίου Ανάν. Από την άλλη, η Τουρκική πλευρά φαίνεται ότι αποδέχεται μόνο οριακές αλλαγές του Σχεδίου Ανάν. Επιπρόσθετα η Τουρκία δεν έχει επιδείξει μέχρι τώρα οποιαδήποτε βούληση για να προχωρήσει με ουσιαστικές αλλαγές στην πολιτική της στο Κυπριακό. Η Άγκυρα εξακολουθεί να ακολουθεί μια πολιτική νομιμοποίησης του στρατηγικού της ελέγχου επί της Μεγαλονήσου. Αυτό δεν πρέπει να εκπλήττει καθώς οι ΗΠΑ και σε κάποιο βαθμό η ΕΕ έχουν κατ΄ ουσίαν ανεχθεί την Τουρκική πολιτική στην Κύπρο.

Η Τουρκία επιθυμεί σήμερα να ανταλλάξει τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από την Συμφωνία με την ΕΕ (the Ankara Protocol) σε σχέση με την επέκταση της Τελωνειακής Ένωσης με τα νέα κράτη μέλη της Ένωσης με περαιτέρω παραχωρήσεις από την Κυπριακή Δημοκρατία. Ταυτόχρονα ένας βασικός της στόχος είναι να αναβαθμίσει την ούτω καλούμενη «ΤΔΒΚ» και να τερματίσει αυτό που αποκαλεί «οικονομική απομόνωση των Τουρκοκυπρίων».

Η Άγκυρα προσπαθεί να εμφανίσει τις προτάσεις της ως μέρος μιας νέας προσπάθειας και πρωτοβουλίας. Η Κυπριακή κυβέρνηση έχει καταστήσει σαφές ότι οι υποχρεώσεις της Τουρκίας προς την ΕΕ δεν μπορούν να αντικρισθούν ως νέες προτάσεις και ότι δεν είναι δυνατόν να θεωρηθούν ότι αποτελούν παραχωρήσεις της Τουρκίας σε σχέση με το Κυπριακό. Ταυτόχρονα η κυβέρνηση εξακολουθεί να προωθεί μια πολιτική ενσωμάτωσης των Τουρκοκυπρίων. Η πρόσφατη παραχώρηση ηλεκτρισμού και η συνεργασία για αντιμετώπιση της γρίπης των πτηνών αξιολογούνται θετικά. Παράλληλα υπογραμμίζεται ότι εάν η ανωμαλία στην Κύπρο σε σχέση με την Τουρκική κατοχή τερματισθεί, θα υπάρξει μια άμεση επέκταση των ωφελημάτων για τους Τουρκοκυπρίους. Πάνω απ΄ όλα σε μια νέα κατάσταση πραγμάτων οι Τουρκοκύπριοι θα μπορέσουν, μαζί με τους Ελληνοκύπριους, να μοιρασθούν ανάλογα την εξουσία, τους καρπούς της οικονομικής ανάπτυξης αλλά και τις υποχρεώσεις.

Ένα ουσιαστικό ερώτημα είναι και το κατά πόσον η ΕΕ θα αναλάβει ένα σοβαρό ρόλο για την αντιμετώπιση της κατάστασης και του αδιεξόδου. Ίσως αυτό που μπορεί να οδηγήσει σε πρόοδο στο άμεσο μέλλον είναι ένα αναβαθμισμένο πακέτο μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης: η περιφραγμένη πόλη της Αμμοχώστου να επιστραφεί στην Κυπριακή Δημοκρατία ενώ παράλληλα να γίνουν επιπρόσθετα ανοίγματα προς τους Τουρκοκυπρίους. Αυτό θα δημιουργήσει μια πολύ μεγάλη οικονομική άνοδο και οφέλη και για τις δύο πλευρές. Παράλληλα θα αναπτυχθεί μια νέα ψυχολογία η οποία με τη σειρά της μπορεί να δημιουργήσει ένα πολύ εποικοδομητικό κλίμα το οποίο να αποτελέσει τη βάση για ένα νέο κύκλο ουσιαστικών και καρποφόρων διαπραγματεύσεων.

Research Center - Intercollege