Χρήσιμες οι νομικές αποφάσεις, αλλά δεν υποκαθιστούν την πολιτική

Χρήσιμες οι νομικές αποφάσεις, αλλά δεν υποκαθιστούν την πολιτική

Δεν είναι μόνο ο προσφυγικός κόσμος αλλά και ο Κυπριακός Ελληνισμός γενικότερα που διακατέχεται από έντονο προβληματισμό με το γεγονός ότι οι Τουρκοκύπριοι σταδιακά διεκδικούν και κερδίζουν όχι μόνο δικαιώματα αλλά και προνόμια στα πλαίσια της Κυπριακής Δημοκρατίας ενώ από την άλλη δεν υπάρχει αμοιβαιότητα και οποιοδήποτε όφελος για τους Ελληνοκυπρίους.

Σε σχέση με την υπόθεση του Αρίφ Μουσταφά πολλοί Ελληνοκύπριοι νιώθουν ότι η νομική προσέγγιση υπερίσχυσε της πολιτικής με αποτέλεσμα που δεν ήταν εν πολλοίς επιθυμητό. Φυσικά μπορεί να λεχθεί ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ένα κράτος δικαίου και ότι τα δικαιώματα όλων των πολιτών της είναι σεβαστά. Αυτό είναι σωστό – από την άλλη όμως δεν μπορούν να παραγνωρισθούν οι σκληρές πραγματικότητες της εισβολής και της κατοχής. Θα ήταν προτιμότερο να παραμείνει το προηγούμενο καθεστώς – δηλαδή οι Τουρκοκυπριακές περιουσίες να είναι υπό την κηδεμονία του αρμόδιου κρατικού φορέα με την κατανόηση ότι οι Τουρκοκύπριοι θα πάρουν πίσω τις περιουσίες τους στα πλαίσια μιας συνολικής λύσης του Κυπριακού.

Υπάρχει σήμερα μια σταδιακή και συστηματική αναβάθμιση των ωφελημάτων και προνομίων των Τουρκοκυπρίων από την Κυπριακή Δημοκρατία, καθώς και μια συνεχής βελτίωση της οικονομικής τους κατάστασης. Ενδεχομένως να έχουμε επίσης εισέλθει σε μια πορεία σταδιακής επανάκτησης των περιουσιών τους. Και όλα αυτά χωρίς υποχρεώσεις ή κινήσεις από την Τουρκική πλευρά προς όφελος των Ελληνοκυπρίων. Εάν αυτές οι εξελίξεις λαμβάνουν χώρα στα πλαίσια μιας συγκεκριμένης στρατηγικής, τότε είναι σεβαστό παρά το γεγονός ότι η φιλοσοφία της εν λόγω πολιτικής μπορεί να αμφισβητηθεί: Πoιο θα είναι το κίνητρο των Τουρκοκυπρίων για παραχωρήσεις για τη λύση εφ΄ όσον αποκτήσουν τα πάντα χωρίς υποχρεώσεις; Εάν όμως όλα αυτά απλώς (αφήνονται να) συμβαίνουν τότε η κατάσταση είναι τραγική.

Τα οφέλη που απέκτησε η Κυπριακή Δημοκρατία τα τελευταία χρόνια δεν ήταν αποτέλεσμα παραχωρήσεων από την Τουρκική πλευρά: αντίθετα κερδήθηκαν από την ΕΕ με σκληρή δουλειά και θυσίες των Ελληνοκυπρίων. Οι Τουρκοκύπριοι όμως έχουν κερδίσει πάρα πολλά από τους Ελληνοκύπριους και την ΕΕ. Και η ίδια η Τουρκία έχει κερδίσει καθώς η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει παρεμποδίσει την ενταξιακή της πορεία.

Θα πρέπει επιτέλους να υπάρξει μια ολοκληρωμένη στρατηγική και για το Κυπριακό και για την καθημερινότητα. Υπενθυμίζω επίσης μια ενδιαφέρουσα άποψη η οποία είχε κατατεθεί με την εκδίκαση της υπόθεσης Τιτίνας Λοϊζίδου: ότι είχε κερδηθεί μια σημαντική υπόθεση η οποία θα εμβολίαζε τη λύση του Κυπριακού αλλά ότι εάν υπήρχε μια συστηματική συνέχιση των αγωγών και των δικαστικών αγώνων ενδεχομένως θα προέκυπταν και αρνητικά αποτελέσματα. Συνέβηκε τελικά αυτό που φοβόμασταν. Υπήρξε απόφαση (π.χ. Υπόθεση Αρέστη) η οποία δεν ήταν τόσο ισχυρή όσο η πρώτη καταδικαστική απόφαση.

Ένα από τα συμπεράσματα που προκύπτουν είναι ότι η νομική διάσταση είναι υψίστης σημασίας, έχει τη δυνατότητα να ενισχύει πολιτικές θέσεις, αλλά δεν μπορεί ποτέ να υποκαταστήσει την ίδια την πολιτική. Το Κυπριακό εμπεριέχει πολύ σοβαρές νομικές διαστάσεις αλλά δεν είναι νομικό πρόβλημα. Είναι ένα κατ΄ εξοχήν πολιτικό πρόβλημα το οποίο πρέπει να αντιμετωπισθεί ανάλογα.

Είναι λοιπόν δικαιολογημένα τα παράπονα που εκφράζονται από τους πολίτες όπως δικαιολογημένη είναι και η αγωνία τους για το μέλλον. Θα πρέπει να αποφευχθεί μια κατάσταση όπου οι Τουρκοκύπριοι (και οι έποικοι) θα καταστούν αφέντες στον βορρά και προνομιούχοι συνέταιροι στον νότο. Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεχτικοί να μην δώσουμε στην Τουρκία αυτά τα οποία την αποτρέψαμε να εξασφαλίσει μέσα από το Σχέδιο Ανάν. Ενώ οι δικαστικοί αγώνες είναι σημαντικοί, η μεγάλη μάχη θα κερδηθεί με την πολιτική – περιλαμβανομένου και του συμπλέγματος συμφερόντων που πρέπει εμείς να διαμορφώσουμε μέσα στην ΕΕ και τη διεθνή κοινότητα.

Research Center - Intercollege