Η πιο Ισχυρή Ασπίδα της Κύπρου

Η πιο Ισχυρή Ασπίδα της Κύπρου

Μετά από την Τουρκική εισβολή του 1974 με πρωτοβουλία του Ελληνοαμερικανικού lobby δημιουργήθηκε μια αξιόλογη συμμαχία στο Αμερικανικό Κογκρέσο και επιβλήθηκε εμπάργκο στην πώληση στρατιωτικού υλικού στην Τουρκία. Σε σύντομο χρονικό διάστημα η Αμερικανική κυβέρνηση προσπάθησε να άρει το εμπάργκο. Το μήνυμα που απευθυνόταν στην Αθήνα ήταν ότι έπρεπε να επιδειχθεί «κατανόηση» έναντι της Τουρκίας λόγω των αντικειμενικών συνθηκών που υπήρχαν στη χώρα και ότι θα ήταν δυνατό να επιτευχθεί πρόοδος στο Κυπριακό εάν δεν δημιουργούντο δυσκολίες στις επιδιώξεις της Τουρκίας. Η Αμερικανική κυβέρνηση δεν δυσκολεύθηκε να πετύχει τους στόχους της. Η Τουρκία δεν διαφοροποίησε τη στάση της για την «κατανόηση» που επιδείχθηκε.

Αυτή η διαχρονική πολιτική των ΗΠΑ και άλλων στρατηγικών εταίρων της Τουρκίας ακολουθείται και σε σχέση με τις φιλοδοξίες της Άγκυρας για ένταξη στην ΕΕ. Στη δεκαετία του ’90 παρά το γεγονός ότι η Τουρκία δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις για να αναγορευθεί υποψήφια για ένταξη χώρα, οι ΗΠΑ καλούσαν την Ελλάδα και τις άλλες χώρες μέλη της ΕΕ να επιδείξουν «κατανόηση» στις ιδιαιτερότητες της Τουρκίας και να άρουν τις επιφυλάξεις τους. Πέραν τούτου, προβαλλόταν η θέση ότι η Τουρκία θα συμμορφωνόταν στις υποχρεώσεις της όταν η υποψηφιότητα της θα γινόταν δεκτή.

Η Τουρκία αναγορεύθηκε ως υποψήφια χώρα τον Δεκέμβριο του 1999 στο Ελσίνκι και ανέλαβε δεσμεύσεις σε σχέση με την επίλυση των Ελληνοτουρκικών διαφορών μέχρι τον Δεκέμβρη του 2004. Ήταν επίσης κατανοητό ότι έπρεπε να επιλυθεί το Κυπριακό πριν από την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων ΕΕ και Τουρκίας. Αντί η Τουρκία να κληθεί προσαρμοσθεί με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον Ευρωπαϊκό πολιτικό πολιτισμό και το διεθνές δίκαιο, ήταν η Κύπρος η οποία βρέθηκε κάτω υπό ασφυκτικές πιέσεις να συγκατανεύσει σε ένα Σχέδιο το οποίο κατ΄ ουσίαν προνοούσε τη νομιμοποίηση των Τουρκικών τετελεσμένων του 1974 και την περαιτέρω εμβάθυνση της κατοχής.

Και πάλιν χωρίς να πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις, η Τουρκία πήρε ημερομηνία για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τις ελάχιστες δεσμεύσεις σε σχέση με τις υποχρεώσεις της έναντι της Κύπρου και της ΕΕ. Αλλά ούτε και αυτές τις ελάχιστες δεσμεύσεις δεν επιθυμεί να εκπληρώσει η Τουρκία. Η Άγκυρα όλα αυτά τα χρόνια συνήθισε να προωθεί τους στόχους της χωρίς να ανταποκρίνεται επαρκώς στις υποχρεώσεις της. Η ΕΕ, κάτω και από το βάρος των Αμερικανικών πιέσεων, δεν μπορεί να διαχειρισθεί επαρκώς την ωμή και κυνική παραδοχή της Τουρκίας ότι δεν θα εφαρμόσει τις δεσμεύσεις της. Η Άγκυρα έμαθε να διαπραγματεύεται τις δεσμεύσεις της και να προσπαθεί να εκμαιεύει περαιτέρω υποχωρήσεις.

Παρά ταύτα σε αρκετούς κύκλους επικρατεί η άποψη ότι το Κυπριακό δεν λύεται εξ αιτίας της Ελληνοκυπριακής δυσκαμψίας. Μπορεί οι Ελληνο(κυπριακοί) χειρισμοί να ήταν αδέξιοι και ερασιτεχνικοί και να βοήθησαν στην έστω βραχυπρόθεσμη αποενοχοποίηση της Τουρκίας, αλλά οι Ελληνοκυπριακές θέσεις δεν ήταν σε καμία περίπτωση το εμπόδιο για τη λύση του Κυπριακού.

Η Τουρκία κατ΄ ουσίαν επιθυμεί τη συνέχιση της ενταξιακής της πορείας χωρίς τη διαφοροποίηση της στάσης της έναντι της Κύπρου. Η Άγκυρα ήταν θετική στο Σχέδιο Ανάν καθ΄ ότι ικανοποιούσε όλους τους στρατηγικούς της στόχους. Η Τουρκία και σήμερα επιδιώκει τον στρατηγικό έλεγχο της Κύπρου: επιδιώκει την κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την υποκατάστασή της από ένα νέο κρατικό μόρφωμα στο οποίο καμία απόφαση δεν θα λαμβάνεται χωρίς τη συγκατάθεση της Άγκυρας. Είναι γι΄ αυτό που η Τουρκία αρνείται να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία και διακηρύσσει ότι θα αναγνωρίσει μια νέα οντότητα η οποία θα προκύψει από την επίλυση του Κυπριακού. Η Κυπριακή Δημοκρατία όμως δεν πρέπει να αυτοαναιρεθεί αλλά να επιμείνει στην αναγνώριση της. Η κρατική υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι η πιο κρίσιμη και πιο ισχυρή ασπίδα.

Research Center - Intercollege