Η Ανεπιθύμητη Μοναδικότητα της Κύπρου

Η Ανεπιθύμητη Μοναδικότητα της Κύπρου

Η Κύπρος αντιμετωπίζει σήμερα ιδιάζουσες προκλήσεις: από την μία το κύριο, υπαρξιακό πρόβλημα της εθνικής της επιβίωσης, της υπέρβασης της εθνικής διένεξης και της απελευθέρωσης, της αποκατάστασης της ενότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, και από την άλλη, οι κοινωνικο-οικονομικές προκλήσεις όπως η μάστιγα των ναρκωτικών, η χαλάρωση της κοινωνικής συνοχής και η έξαρση του ατομικισμού. Και σε σχέση με το Κυπριακό αλλά και τον κοινωνικο-οικονομικό μας βίο υπάρχουν αυξημένες προσδοκίες. Το παράδοξο είναι ότι στην Κύπρο συνυπάρχουν προβλήματα και προκλήσεις που ανήκουν στον 19^ο και 21^ο αιώνα αντίστοιχα. Η σύνθεση που δημιουργείται προσδίδει στην Κύπρο μια ανεπιθύμητη μοναδικότητα.

Είναι προφανές ότι θα πρέπει να υπάρχει στρατηγική με στόχο αφ΄ ενός την αποκατάσταση της ενότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας και αφ΄ ετέρου την αντιμετώπιση των προβλημάτων της καθημερινότητας και ταυτόχρονα την τοποθέτηση της Κύπρου στον χάρτη του σύγχρονου Ευρωπαϊκού και διεθνούς γίγνεσθαι. Δυστυχώς δεν υπάρχει στρατηγική και τέτοιος προγραμματισμός. Τα προβλήματα και οι προκλήσεις αντιμετωπίζονται ευκαιριακά, συγκυριακά και χωρίς όραμα.

Σε σχέση με τη συμμετοχή της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή και την παγκοσμιοποιημένη οικονομία, αναφέρεται ότι ήδη οι πιέσεις είναι αισθητές. Τις τελευταίες εβδομάδες παρακολουθούμε μια προσπάθεια, αφ΄ ενός από την Τράπεζα Κύπρου να εξαγοράσει την Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος για την οποία ενδιαφέρεται και η Γαλλική Credit Agricole, και αφ΄ ετέρου από την Τράπεζα Πειραιώς να εξαγοράσει μεγάλο μέρος της Τράπεζας Κύπρου. Οι επιπτώσεις των εξελίξεων αυτών στην περίπτωση που υλοποιηθούν ορισμένα σενάρια δεν μπορούν να αγνοηθούν. Η νέα εποχή ήδη αγγίζει ολοένα και περισσότερο ζωτικούς τομείς της οικονομίας, που όπως και στην περίπτωση των πρόσφατων προβλημάτων των Κυπριακών Αερογραμμών, δεν έχουν ακόμα αντιμετωπισθεί επαρκώς.

Το χειρότερο από όλα είναι ότι η εικόνα δεν δείχνει σοβαρές τάσεις βελτίωσης. Η τριβή μας με την ΕΕ με όλα τα εφόδια που αυτή μας προσφέρει δεν έχει ακόμα οδηγήσει στην τροχιοδρόμηση των απαιτούμενων αλλαγών. Δυστυχώς ακόμα και εκεί που συγκριτικά υπερτερούμε δεν έχουμε κατορθώσει να πετύχουμε τους διακηρυγμένους στόχους. Το κράτος έχει εξαγγείλει εδώ και χρόνια τον στόχο για μετατροπή της Κύπρου σε ένα περιφερειακό ακαδημαϊκό κέντρο. Την ίδια στιγμή όμως διακατέχεται από μια νοοτροπία κρατισμού η οποία δεν επιτρέπει στην ιδιωτική πρωτοβουλία να αναπτυχθεί επαρκώς για να εκπληρωθεί ο στόχος. Και ούτε έχει κατανοηθεί η ανάγκη συνεργασίας κρατικού και ιδιωτικού τομέα για κοινές επιτυχίες. Και αυτό συμβαίνει παρ’ όλο που είναι προφανές ότι τα κρατικά ιδρύματα δεν μπορούν από μόνα τους να αντιμετωπίσουν τις υφιστάμενες προκλήσεις.

Ταυτόχρονα βλέπουμε πολλές φορές μια αδικαιολόγητη αντιπαλότητα: η πολιτεία δεν λειτουργεί με τρόπο ούτως ώστε να απελευθερώνονται οι δημιουργικές δυνάμεις στον μη κρατικό τομέα. Και ούτε είναι επαρκώς κατανοητό ότι ο τρόπος που θα αντιμετωπισθούν οι ποικιλόμορφες προκλήσεις θα έχει προεκτάσεις στο σύνολο.

Πραγματικά η Κύπρος βρίσκεται ενώπιον ιστορικών προκλήσεων: υπάρχουν προβλήματα και ευκαιρίες ενώ ταυτόχρονα εξακολουθεί να υφίσταται και η ασφυχτική πίεση της Τουρκίας σε όλα τα επίπεδα. Η κατοχή διαιωνίζεται, η Τουρκία δεν συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις της, δημιουργούνται τετελεσμένα επί του εδάφους τόσο σε επίπεδο εκμετάλλευσης των Ελληνοκυπριακών περιουσιών όσο και σε επίπεδο δημογραφικών δεδομένων. Και το χειρότερο είναι ότι δεν υπάρχει ολοκληρωμένη προσέγγιση στην αντιμετώπιση προβλημάτων. Και ούτε γίνεται κατανοητό ότι ο τρόπος που θα αντιμετωπίσουμε τις κοινωνικο-οικονομικές προκλήσεις εκ των πραγμάτων θα έχει προεκτάσεις και στις εξελίξεις για το εθνικό μας θέμα.

Και ενώ συντελούνται αυτά οι νέοι της Κύπρου επιθυμούν να έχουν καλύτερες και περισσότερες ευκαιρίες – ευκαιρίες που δεν προσφέρονται στον επιθυμητό βαθμό. Όλα αυτά συνθέτουν ένα σκηνικό το οποίο έπρεπε να προβληματίζει περισσότερο. Η Κύπρος δεν μπορεί να αντέξει προχειρότητες και (άλλες) μικρότητες. Η Κύπρος πρέπει να προχωρήσει μπροστά.

Research Center - Intercollege