Ο Δημογραφικός Μαρασμός

Ο Δημογραφικός Μαρασμός

Τις τελευταίες μέρες τα ΜΜΕ προέβαλαν τις εξελίξεις σε σχέση με τις δημοτικές εκλογές, την απόφαση των Βρετανικών δικαστηρίων για την υπόθεση Όραμς, το θέμα των Ευρωτουρκικών σχέσεων καθώς επίσης και την παραίτηση του Υπουργού Άμυνας κ. Κλόκκαρη. Υπήρξε όμως και μια άλλη εξέλιξη στην οποία αξίζει να δοθεί η δέουσα προσοχή: Στη φετινή ακαδημαϊκή χρονιά οι μαθητές της πρώτης τάξης του δημοτικού είναι πολύ λιγότεροι απ’ ότι άλλες χρονιές. Συγκεκριμένα, αποφοίτησαν πέρυσι 10.317 μαθητές, ενώ για φέτος προσήλθαν μόνο 8.400. Όσον αφορά τα επόμενα χρόνια υπολογίζεται ότι το 2007-2008 αναμένεται να είναι 8.317, το 2008-2009, 8.033 και το 2009-2010, 8.236. Τα στοιχεία αυτά παραπέμπουν σε ένα σοβαρό δημογραφικό πρόβλημα με ζοφερές κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές προεκτάσεις.

Η ελεύθερη Κύπρος αντιμετωπίζει προβλήματα παρόμοια με εκείνα των ανεπτυγμένων κοινωνιών, όπως για παράδειγμα της γήρανσης του πληθυσμού. Ο δείκτης γονιμότητας στην ελεύθερη Κύπρο έχει περιορισθεί στο 1,4 παιδιά το 2005 (ως αποτέλεσμα διάφορων κοινωνικόοικονομικών εξελίξεων και παραγόντων) ενώ απαιτείται 2,1 για την αναπλήρωση του πληθυσμού. Πέραν τούτου, δυστυχώς υπάρχουν σχετικά ψηλές απώλειες από οδικά ατυχήματα και τα ναρκωτικά. Επιπρόσθετα, σχεδόν το 20% των νέων που μεταβαίνουν για σπουδές στο εξωτερικό δεν επιστρέφουν. Οι προεκτάσεις της συρρίκνωσης του πληθυσμού είναι αλυσιδωτές και εάν δεν παρθούν μέτρα οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές (π.χ. σε σχέση με το ταμείο κοινωνικών ασφαλίσεων, την αγορά εργασίας, και τις γενικότερες κοινωνικοοικονομικές προοπτικές). Ήδη πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Standard & Poor's σε εκθέσεις τους προειδοποίησαν για τις συνέπειες στην οικονομία από τη γήρανση του πληθυσμού στην Κύπρο και εισηγήθηκαν την αναδόμηση του συστήματος κοινωνικών ασφαλίσεων, ώστε να ελεγχθεί το μερίδιο των δαπανών, που αφορούν συντάξεις και την ιατρική μέριμνα.

Στην περίπτωση της Κύπρου το δημογραφικό είναι ζωτικής σημασίας και για το εθνικό πρόβλημα. Υπενθυμίζεται ότι στα κατεχόμενα σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, ο πληθυσμός ανήλθε στις 264.172. Αλλά και να θεωρηθεί ο αριθμός αυτός ως υπερβολή, είναι σίγουρο ότι στα κατεχόμενα διαβιούν 220.000 (χωρίς να υπολογίζονται τα στρατεύματα κατοχής) – περίπου 130.000 έποικοι και 90.000 Τουρκοκύπριοι. Για να συνεχισθεί ο αγώνας του Κυπριακού Ελληνισμού είναι ζωτικής σημασίας να υπάρχει μια υγιής ανάπτυξη του πληθυσμού. Σε αντίθετη περίπτωση θα υπάρξουν πολύ αρνητικά δεδομένα και επιπρόσθετες Τουρκικές διεκδικήσεις ιδίως στην περίπτωση όπου η πληθυσμιακή αναλογία θα διαφοροποιηθεί ακόμη περισσότερο εις βάρος μας.

Η πολιτεία καλείται να έχει μια ολοκληρωμένη δημογραφική πολιτική: πρέπει να στηριχθούν ο θεσμός της οικογένειας, τα νέα ζευγάρια και να υπάρχει ουσιαστική οικονομική στήριξη για κάθε παιδί. Επιπρόσθετα, εάν η αναπλήρωση δεν μπορεί να γίνει εξ ολοκλήρου μέσα από τον Ελληνοκυπριακό πληθυσμό είναι πολύ σημαντικό να υπάρχουν κριτήρια σε ποιους θα δίδεται η Κυπριακή υπηκοότητα. Και πάλιν τίθεται το θέμα μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης – μιας προσέγγισης η οποία σήμερα απουσιάζει.

Πολλές φορές όταν συζητιούνταν θέματα πολιτικής και στήριξης του θεσμού της οικογένειας και των παιδιών, υπήρξε μια ρηχή προσέγγιση. Στο όνομα ενός οικονομικού ορθολογισμού υπήρξαν προσπάθειες περιορισμού των συναφών ωφελημάτων. Δεν κατανοήθηκε ότι το κοινωνικοοικονομικό κόστος μιας φθίνουσας και γηράσκουσας κοινωνίας θα είναι βαρύτατο: μείωση των ωφελημάτων του κράτους πρόνοιας, αύξηση της φορολογίας καθώς ένα μικρότερο μέρος του πληθυσμού θα αναγκασθεί να συντηρεί ένα ολοένα αυξανόμενο ποσοστό εξαρτωμένων, κλπ. Ως εκ τούτου πέραν των πολιτικών και κοινωνικών διαστάσεων, η προσπάθεια αύξησης του αριθμού των γεννήσεων έπρεπε να ήταν και σημαντικός οικονομικός στόχος. Η αποσπασματική προσέγγιση η οποία χαρακτηρίζει τον τρόπο λήψεως αποφάσεων στην Κύπρο, φαίνεται να οδηγεί τον Ελληνικό πληθυσμό της Μεγαλονήσου σε μαρασμό.

Research Center - Intercollege